Koło uczuć

Poniżej znajdziesz tekst o pochodzeniu jednego z pierwszych narzędzi stosowanych dziś powszechnie przez psychoterapeutów, coachów i szeroko rozumianych edukatorów. Koniecznie spójrz na grafikę.

Różnimy się inteligencją emocjonalną, a co za tym idzie umiejętnością identyfikowania i nazywania przeżywanych stanów emocjonalnych. Ze względu na to, część osób ma uboższe słownictwo dotyczące przeżyć. Przez co brakuje im konkretnych słów, często przymiotników, gdy mają opisać, co czują. Tym samym używają określeń „jest dobrze/źle”, „ok/nie ok” co w istocie nie odzwierciedla tego, co czują. Jednakże poprzez wzbogacenie zasobów wyrazów można to zmienić i w konsekwencji nabrać wprawy w mówieniu o swoich uczuciach.

Twórcy

Zacznijmy od tego, że koło emocji lub koło uczuć, bo z taką nazwą również możesz się spotkać, to niezwykle pomocne narzędzie w nauce nazywania emocji. Po wpisaniu w wyszukiwarkę haseł „koło uczuć”, „koło emocji” pojawi się na ekranie kilka różnych grafik. Wbrew pozorom różnią się od siebie. Historycznie, Robert Plutchik jako pierwszy ujął temat emocji w kołowy diagram (możesz przeczytać o tym tutaj). Niedługo po nim, bo w 1982 roku, Gloria Wilcox stworzyła „The Feeling Wheel”. Możesz natknąć się jeszcze na koło słów emocji „word well” stworzone przez Kaitlin Robbs. Kolejnych adaptacji dokonali Goeffrey Roberts, Mike Bostock.

Dlaczego powstało koło uczuć?

W tym tekście możesz zapoznać się z pracą Glorii Wilcox. Autorka początkowo zajmowała się nauczaniem religii. W 1968 roku ukończyła studia w dziedzinie poradnictwa i psychologii. Dzięki czemu, w latach siedemdziesiątych zaczęła pracę jako licencjonowana terapeutka rodzinna i par w St. Luke’s United Methodist Church. Przepracowała tam 32 lata. „The Feeling Wheel” było częściowo wzorowane na kołowym diagramie emocji Roberta Plutchika. Bez wątpienia dobór słów wynikał jednak z praktyki i potrzeb osób zgłaszających się na terapię. Jej koło uczuć miało pomagać parom w nazywaniu i mówieniu o swoich uczuciach. Są to podstawowe umiejętności niezbędne do zbudowania trwałej i satysfakcjonującej relacji opartej na zrozumieniu.

Koło uczuć wg Glorii Wilcox

Gloria Wilcox podzieliła koło tak, jak kroi się tort, na sześć części. W wyniku czego każda z nich zawiera po 12 przymiotników opisujących stany emocjonalne.

Koło uczuć wg Glorii Wilcox

Pierwsza sekcja obejmuje słowa charakteryzujące radosne przeżycia:

joyful - uradowany, szczęśliwy, radosny

podniecony, podekscytowany (excited), kojący, zmysłowy (sensuous), energiczny (energectic), radosny, pogodny, wesoły (cheerful), twórczy, kreatywny (creative), czy pełen nadziei (hopeful)

dzielny, śmiały (daring), zafascynowany (fascinating), pobudzony, zainspirowany (stimulating), rozbawiony (amused), żwawy (playful), nastawiony optymistycznie (optimistic).

Druga sekcja zawiera wyrażenia opisujące poczucie swojej wartości:

powerful - silny, mocny

świadomy (aware), dumny (proud), szanowany (respected), doceniony (appreciated), ważny (important) oraz wierny (faithful)

pewny siebie (confident), wnikliwy (discerning), wartościowy (valuable), cenny (worthwhile), skuteczny (successful) oraz zaskoczony (surprised).

Trzeci rożek koła zawiera przymiotniki pomocne w opisie przeżywania spokoju:

peaceful - spokojny

zadowolony (content), zamyślony (thoughtful), intymny, bliski (intimate), miłujący, czuły (loving), ufny (trusting), pielęgnujący (nurturing)

relaxed - zrelaksowany

zrelaksowany (relaxed), zamyślony (pensive), wyczulony (responsive), błogi (serene), pewny, bezpieczny (secure), wdzięczny (thankful).

Czwarta sekcja uwzględnia słownictwo używane do opisywania smutku:

sad - smutny

winny (guilty), zawstydzony (ashamed), przygnębiony (depressed), samotny (lonely), znudzony (bored), zmęczony (tired)

skruszony (remorseful), naiwny (stupid), gorszy (inferior), odizolowany (isolated), obojętny (apathetic), senny (sleepy).

Piąta część mieści w sobie wyrazy z których możemy korzystać opisując stan złości:

mad - wściekły

zraniony, uważony (hurt), wrogi (hostile), rozzłoszczony (angry), samolubny (selfish), pełen nienawiści (hateful), wyrażający dezaprobatę (critical)

sceptyczny (skeptical), poirytowany, rozdrażniony (irritated), zazdrosny (jealous), sfrustrowany (frustrated), uszczypliwy (sarcastic), chłodny (distant).

Ostatnia szósta część koła zawiera w sobie przymiotniki używane do opisu strachu, lęku:

scared - wystraszony

zagubiony (confused), odrzucony (rejected), bezradny (helpless), uległy (submissive), niepewny (insecure), zaniepokojony (anxious)

zakłopotany (bewildered), zrażony ( discouraged), nieistotny (insignificant), nieodpowiedni (inadequate), zawstydzony (embarrassed), przytłoczony (overwhelmed).

Jako korzystać z koła uczuć?

Naprzeciwko siebie, podobnie, jak Robert Plutchik, umieściła słowa opisujące przeciwstawne grupy odczuć:

radość / joyful — smutek / sad

spokój / peaceful — strach / scared

złość / mad — poczucie wszechmocy / powerful

W środkowy i zewnętrzny okręg są wpisane bardziej precyzyjnie przymiotniki określające uczucia. Chcąc użyć koło uczuć, spójrz na sam środek. Następnie przesuwaj wzrok na zewnątrz. Wybierz przymiotnik najbardziej odpowiadający temu, co czujesz. Przykładowo odczuwając przyjemne uczucie, najpierw wybierasz „pełen radości”, a potem możesz doprecyzować bardziej szczegółowo, wybierając z dostępnych: …..

Oczywiście koło uczuć Glori Wilcox nie uwzględnia wszystkich przymiotników określających poszczególne grupy stanów emocjonalnych. Ponadto biorąc pod uwagę upływ czasu i ograniczenia związane z tłumaczeniem, niektóre słowa mogą wydawać się rzadziej używane w codziennym życiu. Pomimo tego samo narzędzie może być nadal przydatnym do wzbogacenia słownictwa z zakresu emocji.

Praktyka samoświadomości

Wiedza o sobie jest pierwszym czynnikiem, który pozwala w ogóle myśleć o zmianie. Jednak dopiero zastosowanie tej wiedzy w praktyce umożliwia dokonanie zmiany. Poniżej znajdziesz materiały, które mogą być pomocne w wykorzystaniu informacji z powyższego tekstu w Twojej codzienności. Odkryj Efekt eksperta – workbook, który pomoże Ci w nazywaniu i radzeniu sobie z trudnymi emocjami.

Rozsiądź się wygodnie i częstuj do woli materiałami.

Zwiększenie zasobu słownictwa dotyczącego przeżyć

rozwija inteligencję emocjonalną.

Małgorzata Tomaszewska

Korzystanie z prezentowanych materiałów nie zastąpi konsultacji z lekarzem, nie służy leczeniu czy diagnozowaniu.

Tekst został opracowany w oparciu:

Gloria Willcox – View Obituary & Service Information. (2021, June 7). Gloria Willcox Obituary. https://www.memorialparkfuneralhome.com/obituaries/Gloria-Willcox/#

Willcox, G. (1982). The Feeling Wheel. Transactional Analysis Journal, 12(4), 274–276. https://doi.org/10.1177/036215378201200411